نفخ معده چیست؟ علائم، دلایل و درمان نفخ شکم

نفخ معده چیست؟

نفخ معده یا نفخ شکم یکی از معضلاتی است که افراد زیادی را درگیر کرده و مشکلات و محدودیت‌هایی را برای آن‌ها پدیدار می‌سازد. این وضعیت می‌شود فرد به صورت خودآگاه یا ناخودآگاه این باد انباشته شده در روده را از طریق مقعد، از بدن خود خارج سازد. به همین دلیل ممکن است نفخ معده در توانایی شما برای کار و شرکت در فعالیت های اجتماعی یا تفریحی اختلال ایجاد کند.

نفخ شکم زمانی رخ می‌دهد که دستگاه گوارش (GI) با هوا یا گاز پر شود. اکثر مردم نفخ را به عنوان احساس پری، سفت شدن یا ورم شکم توصیف می‌کنند. همچنین ممکن است شکم شما متورم (متسع)، سفت و دردناک شود.

نفخ معمولاً پس از مدتی از بین می‌رود، اما برای برخی افراد یک مشکل تکرار شونده است. مشکلات گوارشی و نوسانات هورمونی می‌تواند باعث نفخ دوره ای شود. اگر نفخ معده شما برطرف نشد، باید برای تعیین علت به پزشک متخصص مراجعه کنید.

نفخ شکم اغلب با موارد زیر همراه است:

• درد
• گاز بیش از حد (نفخ)
• آروغ زدن مکرر
• غرغر شکم

نفخ معده عصبی

گاهی فرد بدون آنکه هیچ یک از خوراکی های نفاخ را مصرف کرده باشد و یا حتی زمانی که غذای زیادی هم نخورده است دچار نفخ معده می‌شود. در چنین شرایطی ممکن است وجود اضطراب و استرس زیاد از حد، سبب بروز چنین عارضه‌ای شده باشد. زمانی که این نوع نفخ با علائم هشداردهنده دیگری نظیر سکسکه یا بیماری‌های دیگری همراه باشد، می‌تواند نشان از بروز یک بیماری جدی مانند سندرم روده تحریک‌پذیر باشد.

پیشنهاد مطالعه: چه چیزی باعث سردرد و معده درد همزمان می شود؟

نفخ شکم و تنگی نفس

ازآنجایی‌که نفخ معده سبب ورود فشار به دیافراگم می‌شود، در برخی شرایط خاص موجب بروز تنگی نفس می‌شود. تنفس کوتاه و منقطع یا بروز سکسکه از علائم نفخ شکم و تنگی نفس هستند. چرا که به هنگام نفخ معده، دیافراگم فضای کمتری برای باز و بسته شدن دارد. در صورتی‌که فرد برای مدت زمان قابل توجهی به این شرایط مبتلا باشد، میزان اکسیژن لازم برای بدن کاهش یافته و فرد دچار اضطراب، تپش قلب، احساس تنگی نفس حاد، مشکلات تعادلی و مواردی از این دست می‌شود.

علائم نفخ معده

اگر احساس نفخ دارید، ممکن است این موارد را نیز تجربه کنید:

• آروغ زدن
• اسهال
• گرفتگی عضلات
• یبوست
• تورم

دلایل نفخ شکم

گاز

گاز معده شایع ترین علت نفخ به خصوص بعد از غذا خوردن است. هنگامی که غذای هضم نشده تجزیه می‌شود یا زمانی که هوا را می‌بلعید، گاز در دستگاه گوارش تجمع می‌یابد. همه افراد هنگام خوردن یا نوشیدن، هوا را می‌بلعند. دلایل احتمالی گاز عبارتند از:

• خوردن یا نوشیدن خیلی سریع
• سوء هاضمه
• عفونت معده
• جویدن آدامس
• بیماری های مزمن مانند بیماری سلیاک یا سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
• سیگار کشیدن
• برخی غذاها از جمله نوشابه های گازدار، لبنیات، لوبیا، گل کلم، کلم بروکلی و کلم

پیشنهاد مطالعه: سیانوز چیست؟ علائم، دلایل و درمان

آروغ و نفخ دو راهی هستند که هوای بلعیده شده از بدن خارج می‌شود. تاخیر در تخلیه معده (انتقال کند گاز) علاوه بر تجمع گاز می‌تواند باعث نفخ و اتساع شکم نیز شود.

دلایل پزشکی

دلایل دیگر نفخ ممکن است به دلیل شرایط پزشکی باشد. این می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سوزش قلب
• عدم تحمل غذایی
• افزایش وزن
• سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
• بیماری التهابی روده، مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون
• سایر اختلالات عملکردی دستگاه گوارش (FGIDs)
• شار هورمونی (به ویژه برای زنان)
• ژیاردیازیس (عفونت انگل روده ای)
• اختلالات خوردن مانند بی اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی
• عوامل سلامت روان مانند استرس، اضطراب، افسردگی و غیره
• برخی از داروها

این شرایط باعث ایجاد عواملی می‌شود که به گاز و نفخ کمک می‌کند، مانند:

مشاهده: اجاره تخت بیمارستانی در منزل

• رشد بیش از حد یا کمبود باکتری در دستگاه گوارش
• تجمع گاز
• تغییر حرکت روده
• اختلال در ترانزیت گاز
• رفلکس های غیر طبیعی شکمی
• حساسیت احشایی (احساس نفخ در تغییرات کوچک یا حتی طبیعی بدن)
• سوء جذب غذا و کربوهیدرات
• یبوست

دلایل جدی

نفخ شکم همچنین می‌تواند نشانه ای از چندین بیماری جدی باشد که عبارتند از:

• بیماری سلیاک یا حساسیت به گلوتن غیر سلیاک.
• نارسایی لوزالمعده، که باعث اختلال در هضم می‌شود زیرا پانکراس نمی تواند آنزیم های گوارشی کافی تولید کند.
• تجمع مایع پاتولوژیک در حفره شکمی (آسیت) در نتیجه سرطان، بیماری کبد، نارسایی کلیه یا نارسایی احتقانی قلب.
• سوراخ شدن دستگاه گوارش با خروج گاز، باکتری های طبیعی دستگاه گوارش و سایر محتویات به داخل حفره شکمی.

عوارض نفخ معده

نفخ و علائم همراه آن می‌تواند ناراحت کننده باشد. آنها همچنین می‌توانند گاهی اوقات دردناک باشند.

بسته به علت نفخ خود، ممکن است مشکلات بیشتری را تجربه کنید. به همین دلیل است که اگر نفخ شما ادامه دارد، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.

پیشنهاد مطالعه: رفلاکس معده چیست؟ علائم، دلایل و درمان

تشخیص نفخ معده

پزشک شما می‌تواند علت نفخ شکم شما را تشخیص دهد. آنها ممکن است آزمایش خون و آزمایش مدفوع را برای موارد زیر تجویز کنند:

• عفونت
• رشد بیش از حد باکتری ها
• بیماری سلیاک

آنها همچنین می‌توانند با انجام گاستروسکوپی یا کولونوسکوپی سیستم گوارش شما را بررسی کنند. در طول این روش‌ها، پزشک شما می‌تواند از هر چیز غیرعادی که ممکن است ببیند بیوپسی (نمونه بافت) بگیرد. این می‌تواند به تشخیص نفخ معده شما کمک کند.

نفخ گاهی می‌تواند به دلیل مشکلات غیر گوارشی باشد. اگر پزشک فکر می‌کند که چیز دیگری باعث نفخ شما شده است، ممکن است سونوگرافی را تجویز کند.

درمان نفخ معده

روش درمان نفخ معده بستگی به علت نفخ شما دارد و برای هر فردی تغییر می‌کند. نفخ شکم معمولا با استفاده از تغییرات سبک زندگی، درمان های خانگی یا داروهای بدون نسخه (OTC) به طور ایمن در خانه قابل درمان است.

داشتن یک دفتر غذایی برای نظارت بر نفخ معده مفید است، زیرا به تشخیص عدم تحمل غذایی و ایجاد تغییرات در سبک زندگی سالم کمک می‌کند. بسیاری از مردم متوجه می‌شوند که پرهیز از برخی غذاها، از نفخ و سایر مشکلات مربوط به سلامت دستگاه گوارش جلوگیری می‌کند.

برخی از گزینه های درمانی که ممکن است به درمان نفخ شکم شما کمک کنند عبارتند از:

تغییر سبک زندگی

در بسیاری از موارد، اگر اضافه وزن دارید، علائم نفخ شکم را می‌توان با اتخاذ چند تغییر ساده در سبک زندگی مانند کاهش وزن کاهش داد یا حتی از آن پیشگیری کرد.

برای کاهش بلع بیش از حد هوا، می‌توانید:

• آب بیشتری بنوشید.
• از جویدن آدامس خودداری کنید. جویدن آدامس می‌تواند باعث بلع هوای اضافی شود که به نوبه خود منجر به نفخ معده می‌شود.
• از پوشیدن لباس های تنگ خودداری کنید.
• مصرف نوشیدنی های گازدار خود را محدود کنید.
• از خوردن غذاهایی که باعث نفخ معده شما می‌شوند، خودداری کنید.
• آهسته غذا بخورید و از نوشیدن با نی خودداری کنید.
• از سیگار کشیدن خودداری کنید.
• از لبنیات بدون لاکتوز استفاده کنید (اگر عدم تحمل لاکتوز دارید).
• از استرس دوری کنید.

پیشنهاد مطالعه: رژیم غذایی و تناسب اندام

داروها

اگر تغییر سبک زندگی و مداخلات غذایی نفخ شکم را تسکین نمی دهد، با پزشک خود صحبت کنید. اگر پزشک دلیل پزشکی برای نفخ شما پیدا کند، ممکن است درمان های پزشکی را توصیه کند.

درمان ممکن است به آنتی بیوتیک، ضد اسپاسم یا داروهای ضد افسردگی نیاز داشته باشد، اما به شرایط شما نیز بستگی دارد.

درمان خانگی نفخ شکم

شما می‌توانید از موارد زیر برای درمان خانگی نفخ معده خود استفاده کنید:

• عرق نعنا
• شربت زنجبیل و ختمی
• مخلوطی از جوش شیرین و آب
• سرکه سیب
• شربت جعفری، رازیانه و لیمو
• دمنوش زنجبیل و نعنا
• دمنوش زردچوبه
• استفاده از یک پد گرم کننده روی معده
• دمنوش آویشن و زیره

مشاهده: اجاره اکسیژن ساز در منزل

جلوگیری از ابتلا به نفخ معده

برای اینکه سیستم گوارش شما به خوبی کار کند، از یک رژیم غذایی سالم پیروی کنید. این می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• مصرف فیبر خود را افزایش دهید
• کمتر الکل بنوشید
• مصرف غذاهای فرآوری شده و چرب را کاهش دهید
• نوشیدن مقدار زیادی آب

همچنین مطمئن شوید که هر دارویی را طبق دستور پزشک مصرف می‌کنید.

سعی کنید به طور منظم و آهسته غذا بخورید. این همچنین به جلوگیری از مشکلات گوارشی کمک می‌کند.

همچنین ورزش منظم برای روده شما مهم است، زیرا می‌توانید:

• عضلات شکم خود را تقویت کنید
• سیستم گوارشی خود را تحریک کنید تا غذا را از بین ببرد

فعالیت بدنی همچنین به کنترل استرس شما کمک می‌کند و مانع تاثیر استرس بر سیستم گوارش شما می‌شود.

سیگار برای گوارش شما مضر است. اگر سیگار می‌کشید، سعی کنید همین الان آن را ترک کنید.

چشم انداز این بیماری چیست؟

نفخ شکم می‌تواند ناراحت کننده و دردناک باشد. دلایل ساده زیادی برای نفخ شکم وجود دارد، مانند گاز، یبوست، سوء هاضمه، عدم تحمل غذا و احتباس مایعات.

پیشنهاد مطالعه: سردرد خوشه ای چیست؟ علائم، دلایل و درمان

این علائم به راحتی با درمان های خانگی، تغییر شیوه زندگی، داروهای OTC و داروهای تجویزی درمان می‌شوند.

برای اکثر افراد، علت را می‌توان در خانه درمان کرد و چیزی ساده است. اگر علائم بدتر شد یا بعد از چند روز از بین نرفت، فرد باید به پزشک متخصص مراجعه کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت ابتلا به این بیماری چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟

اگر نفخ شما بهتر نشده باشد و با یکی از موارد زیر همراه باشد، باید به پزشک متخصص مراجعه نمایید:

• استفراغ
• تب
• درد شدید یا طولانی شکم
• اسهال
• مدفوع خونی
• بدتر شدن سوزش سر دل
• از دست دادن اشتها یا احساس سیری سریع
• کاهش وزن غیر قابل توضیح

سوالات متداول

چه زمانی باید نگران نفخ شکم باشم؟

اگر الگوی نفخ ناگهان تغییر کرده یا بدون دلیل بدتر می‌شود، فرد باید به پزشک مراجعه کند. نفخ همراه با مدفوع خونی، تب، درد شدید، ناتوانی در غذا خوردن یا استفراغ مکرر می‌تواند جدی باشد و نیاز به مراقبت فوری دارد.

چه چیزی نفخ شکم را تسکین می‌دهد؟

دلایل نفخ شکم را با داروهای خانگی یا داروهای OTC درمان کنید. به عنوان مثال، راه رفتن یا حرکت کردن، استفاده از داروهای ضد اسید یا ضد گاز، نوشیدن مقداری آب یا استفاده از پد حرارتی را امتحان کنید.

چرا هنگام نفخ باردار به نظر می‌رسم؟

شکم متورم که شبیه بارداری است می‌تواند به دلیل IBS یا بیماری به نام آسیت باشد. این وضعیت می‌تواند مربوط به مشکلات کبدی باشد، بنابراین توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کنید.

چه چیزی باعث نفخ معده تحتانی در مقابل بالای شکم می‌شود؟

نفخ بالای شکم ممکن است مربوط به حرکت آهسته روده به نام گاستروپارزی، بلع هوا در حین غذا خوردن، عفونت یا پرخوری باشد. نفخ پایین شکم می‌تواند ناشی از یبوست، IBS، گاز ناشی از عدم تحمل غذا یا احتباس مایعات باشد.

من یک تغییر ناگهانی در حرکات روده داشته ام و نفخ مکرر دارم. چه چیزی میتواند باشد؟

پزشک باید هرگونه تغییر ناگهانی در عادات روده همراه با نفخ را بررسی کند. در موارد نادر، این علائم می‌تواند مربوط به سرطان تخمدان یا سرطان روده بزرگ باشد.

سخن پایانی از آرتا پیشرو

نفخ شکم احساس خوشایندی نیست. در حالی که این یک تجربه رایج و معمولا موقتی است، ممکن است از این چرخه خسته شوید. صرف کمی توجه متمرکز روی مشکل برای شناسایی علت می‌تواند بسیار ارزشمند باشد. سعی کنید علائم و محرک های احتمالی خود را ثبت کنید. به رژیم غذایی، عوامل هورمونی و استرس توجه کنید. در صورت شک، یادداشت های خود را برای راهنمایی نزد یک متخصص ببرید. عوامل مختلفی که به نفخ کمک می‌کنند ممکن است پیچیده و تجزیه آن دشوار باشد، اما آزمایش پزشکی می‌تواند کمک کند. مانند همیشه، اگر علائم شما مداوم یا شدید است، به پزشک متخصص مراجعه کنید.

منابع my.clevelandclinic.orgnhs.ukmedicalnewstoday.comhealthdirect.gov.auhealthline.com